วิธีคำนวณหัวให้น้ำ สำหรับบ้านเรือนทั่วไป

บทความนี้จะมาเเนะนำ การคำนวณหาจำนวนหัวพ่น ให้เหมาะสมกับเงื่อนไข เเรงดันน้ำ เเละ ปริมาณน้ำที่เรามี 
สูตรที่ใช้คิดคำนวณเหมาะสำหรับบ้านเรือนทั่วไป ใช้ตัวหารสูงพอสมควรเเล้ว
เพราะฉนั้นไม่พูดถึงการคำนวณหาค่า Head loss นะครับ 

ย้ำว่าสูตรนี้เหมาะสำหรับบ้านเรือนทั่วไป มีความต่างของระดับพื้นที่น้อย เดินท่อไม่ยาวเกิน 50 เมตร
เเต่ถ้าเป็นสวนขนาดใหญ่ ไปปรับสูตรหน้างานตามพื้นที่อีกทีครับ

์NOTE : ทางร้านไม่รับออกเเบบวางระบบน้ำนะครับ การวางระบบน้ำที่ดี ควรดูหน้างานประกอบ เผื่อมีตัวเเปรอื่น 

หลังจากอ่านบทความนี้จบ น่าจะสามารถ
วัดหาปริมาณน้ำ
เข้าใจเรื่องเเรงดันน้ำ
เเละ สามารถคำนวณหาปริมาณหัวจ่ายน้ำ ให้เหมาะสมกับปริมาณน้ำเเละ เเรงดันน้ำที่เรามี 



ปัญหาที่ทางร้านเจอเวลาให้คำเเนะนำ คือ
ความเข้าใจของเเต่ละคนก็ไม่เหมือนกัน
มากสำหรับบางคน ก็อาจจะน้อย สำหรับบางคน 
เพราะฉนั้น เราจำเป็นต้องมีตัวเลขมาอ้างอิง เพื่อจะได้เข้าใจตรงกัน 

ยังมีบางท่านเข้าใจว่า 
ปริมาณน้ำมาก เเสดงว่าเเรงดันน้ำต้องเเรง
เเต่ในความเป็นจริง การที่เรามีปริมาณน้ำมาก ไม่ได้หมายความว่าน้ำจะมีเเรงดันมากเสมอไป  

น้ำที่มีเเรงดัน คือ สามารถส่งน้ำขึ้นที่สูงได้
โดยที่ 1 bar จะส่งน้ำได้สูง 10 เมตร
โดยอุปกรณ์หัวจ่ายน้ำ เเต่ละเเบบ ต้องการ เเรงดันน้ำ / ปริมาณน้ำ ที่เเตกต่างกันออกไป 
หัวจ่ายน้ำบางประเภท ไม่ใช้ปริมาณน้ำเยอะ เเต่ต้องการเเรงดันน้ำ ในการทำงาน 
หัวจ่ายน้ำบางประเภท ไม่ต้องการทั้งเเรงดัน ทั้งปริมาณน้ำ 

เพราะฉนั้น การที่เราจะคำนวณว่า หัวจ่ายน้ำที่เราต้องการใช้นั้น จะรองรับกี่หัวเราต้องดู 
1. เเรงดันน้ำ  
2. ปริมาณน้ำ
3. เงื่อนไขความต้องการของอุปกรณ์จ่ายน้ำ  


1. การวัดเเรงดันน้ำ 

น้ำประปาโดยทั่วไปมาตราฐานอยู่ที่ 1.5bar เเล้วเเต่พื้นที่ เเล้วเเต่บ้านว่าอยู่ไกลหอส่งน้ำขนาดไหน 
ปริมาณคนใช้น้ำช่วงเวลานั้นมากน้อยเเค่ไหน ฯลฯ รูปด้านล่างคือเเรงดันน้ำจากท่อจ่ายจากการประปาวัดได้ 1.8bar
เเรงดันน้ำประมาณ ปั๊มอัตโนมัติ 150W ถ้าบ้านอยู่ใกล้ถังส่งน้ำ โอกาสที่เเรงดันน้ำดีจะมีสูง ถือว่าโชคดีครับ
เเต่ถ้าอยู่ไกล ท่อเล็ก หรือ พื้นที่นั้นๆมีการใช้น้ำมาก เเรงดันน้ำในระบบก็จะลดลงเช่นกันครับ


เเต่ถ้าอยากรู้ว่าบ้านเรา เเรงดันน้ำเท่าไร?  เเนะนำติดเกจวัดเเรงดันน้ำ สะดวก ไม่เเพง คุ้มค่า ผลค่อนข้างเเน่นอนที่สุด 

เกจวัดเเรงดันมีขายทั่วไปตามร้านอุปกรณ์ประปา ราคาไม่เเพง(100 - 600บาท) 
เเนะนำให้ติดกันครับ เพราะมันช่วยวิเคราะห์ปัญหาต่างๆ ในอนาคตได้เยอะ 
(Link เพิ่มเติม เกี่ยวกับ ติดเกจวัดเเรงดัน : www.watertimerreview.com/b/28)

เเล้วถ้าบ้านน้ำไม่เเรง อยากเพิ่มเเรงดันน้ำเลือกซื้อปั๊มยังไงดี
ปั๊มมีหลายประเภท มีทั้งเเบบใช้งานบนบก หรือ จะนำไปเเช่น้ำตอนใช้งาน
เราสามารถเลือกใช้ให้เหมาะกับความต้องการใช้งานได้ โดยทางร้านสรุปที่พบบ่อยๆมาประมาณนี้



สำหรับบ้านเรือน ถ้าต้องการติดตั้งปั๊ม เเละ ใช้ปั๊มตัวเดียวกันกับระบบน้ำในบ้าน ทางร้านเเนะนำให้เลือกปั๊มอัตโนมัติ ที่มีกำลัง 250W ขึ้นไป จะได้ไม่มีปัญหาเรื่องปริมาณน้ำไม่พอหากมีการใช้พร้อมกัน เเละ เเรงดันน้ำจะอยู่ที่ 2.5bar ซึ่งเพียงพอต่อการใช้งานกับหัวจ่ายน้ำเกือบทุกประเภท


2. การวัดปริมาณน้ำ 

อีกเรื่องที่เราจำเป็นต้องรู้ เพื่อนำไปใช้ในการคำนวณจำนวนหัวพ่นให้น้ำคือ ปริมาณน้ำ
เราอาจใช้วิธีง่ายๆในการคำนวณหาปริมาณน้ำ โดยไม่ต้องซื้อ Flow Sensor มาติดเพื่อวัดอัตราการไหล

หากมีปั๊ม เราอาจจะดูจากปั๊มได้ว่าปั๊มที่เราใช้จ่ายน้ำกี่ลิตรต่อนาที เเละ สามารถดูเเรงดันที่ตัวปั๊มได้เลย
เเต่อย่าลืมว่าเราไม่ได้เดินท่อ 1"นิ้วทั้งหมด จุดที่เราใช้น้ำอาจจะเป็นท่อ 1/2"นิ้ว ทำให้ปริมาณน้ำลดลงจากที่ระบุไว้บนปั๊ม
ซึ่งปกติเเล้ว ปริมาณการไหลของท่อ 1/2"นิ้วจะ อยู่่ที่ 23 ลิตร ต่อ นาที (ขึ้นอยู่กับเเรงดันน้ำ เเละ รูปเเบบการเดินท่อ) 


ฉนั้นวิธีที่เเน่นอนกว่า คือ เราวัดหาปริมาณน้ำ จากจุดที่ต้องการติดตั้งเลยดีกว่า
โดยเราสามารถตวงน้ำเพื่อหาปริมาณน้ำได้ เเนะนำ ตวงน้ำใส่บิกเกอร์ หรือ ขวด ที่เรารู้อัตราส่วน เเล้วจับเวลา
เเล้วมาหาว่า 1ลิตร ใช้เวลากี่วินาที เเล้วเอาตัวเลขที่ได้ ไปคำนวณหาว่า 1นาที จะได้น้ำกี่ลิตร
น้ำเเต่ละจุดในบ้าน อาจจะได้ผลที่เเตกต่างกันเนื่องจาก ขนาดท่อ ความสูง การเดินท่อ 
หากมีการติดตั้งวาล์ว หรือ เครื่องตั้งเวลาไว้ ให้วัดโดยยึดปริมาณน้ำที่ออกจากอุปกรณ์ ก่อนเอาไปใช้เพราะหลังการติดตั้งอุปกรณ์อะไรเข้าไปในระบบน้ำ จะทำให้ปริมาณน้ำลดลง




3. ดูเงื่อนไขของหัวจ่ายน้ำที่เราจะใช้
หลังจากที่เรารู้ เเรงดันน้ำ เเละ ปริมาณน้ำเเล้ว ก็มาดูว่าหัวจ่ายน้ำที่เราจะใช้ต้องการปริมาณน้ำ เเละ เเรงดันน้ำเท่าไร
หัวจ่ายน้ำมีหลายประเภทมาก เราจะมาเลือกดูเป็นประเภทหลักๆที่มักใช้กันตามนี้ครับ 

โดยปกติเเล้วผู้ผลิตมักจะเเจ้งรายละเอียดอยู่เเล้วว่า
- หัวจ่ายน้ำใช้ปริมาณน้ำเท่าไร 
- ต้องการเเรงดันกี่บาร์
- รัศมีการจ่ายน้ำ

เช่น

 - หัวน้ำหยด จะมี 2, 4 , 6 , 8 ลิตร ต่อ ชั่วโมง 


 - หัวพ่นน้ำ อยู่ที่ 40 - 120 ลิตร ต่อ ชั่วโมง


 - มินิสปริงเกอร์ 50 - 200 ลิตร ต่อ ชั่วโมง 


 - สปริงเกอร์ 500 - 1,000 ลิตร ต่อ ชั่วโมง


*** หัวพ่นทุกประเภท ต้องใช้เเรงดันน้ำในการทำงานขั้นต่ำ 1.5 bar ยิ่งเเรงดันมาก รัศมีการให้น้ำก็ไกล
*** หัวน้ำหยด เป็นหัวให้น้ำประเภทเดียว ที่ไม่ต้องการเเรงดันน้ำในการทำงาน ขอเเค่น้ำถังน้ำอยู่สูงกว่าหัวน้ำหยด ก็จะค่อยๆหยดตามเเรงดันที่มีเอง

ถ้าทำเป็นตารางออกมาก็จะประมาณนี้ครับ 


หลังจากที่เรารู้เเรงดันน้ำ รู้ปริมาณน้ำ เเละ เงื่อนไขของอุปกรณ์กันเเล้ว.. 
คราวนี้เราลองมาคำนวณกันดูครับ 

.
วิธีคำนวณ
อันนี้จะเป็นสูตรสำหรับบ้านเรือน เดินสายไม่เกิน 50เมตร ต่อระบบจากท่อ PVC 1/2" เเรงดันน้ำที่ใช้ 1.5 bar ขึ้นไป
เอาปริมาณน้ำที่วัดได้ 
.
1. ดูเเรงดันน้ำก่อน ว่าสามารถใช้กับหัวจ่ายน้ำเเบบไหนได้บ้าง ถ้ากรณีน้ำไม่มีเเรงดัน เช่นปล่อยน้ำจากถังพัก หัวน้ำหยด คือหัวจ่ายน้ำอย่างเดียวที่ควรใช้

2. ดูปริมาณน้ำ โดยเอาปริมาณน้ำที่เราวัดได้ ไปหารกับอัตราการกินน้ำสูงสุดของหัวจ่ายน้ำ เช่น น้ำหน้าก๊อก มีเเรงดัน 1.5bar วัดปริมาณน้ำได้หลังจากออกท่อ PE 16mm ได้ 2,000ลิตร ต่อ ชั่วโมง 
ถ้าจะใช้กับหัวพ่นประเภทต่างๆ จะได้สูงสุดไม่เกินนี้

 - หัวน้ำหยด 8 ลิตร ต่อ ชั่วโมง = 250 ตัว 
 - หัวพ่นน้ำ 80 ลิตร ต่อ ชั่วโมง = 25 ตัว
 - มินิสปริงเกอร์ 200 ลิตร ต่อ ชั่วโมง = 10 ตัว 
 - สปริงเกอร์ 1,000 ลิตร ต่อ ชั่วโมง = 2 ตัว 

อย่าลืมว่า ตอนเราเดินท่อ จะมีระยะทาง ความสูง ขนาดท่อ ตัวกรอง เครื่องตั้งเวลา ก๊อก วาล์วต่างๆ
ทำให้เเรงดัน เเละ ปริมาณน้ำนั้นลดลงด้วย

ให้เอาตัวเลขไป หาร 2 อีกครั้ง จะได้จำนวณหัวพ่นที่จะใช้ได้เต็มประสิทธิภาพ 
 - หัวน้ำหยด 8 ลิตร ต่อ ชั่วโมง = 125 - 250 ตัว 
 - หัวพ่นน้ำ อยู่ที่ 80 ลิตร ต่อ ชั่วโมง = 12 -25 ตัว
 - มินิสปริงเกอร์ 200 ลิตร ต่อ ชั่วโมง = 5-10 ตัว 
 - สปริงเกอร์ 1,000 ลิตร ต่อ ชั่วโมง = 1-2ตัว
*จะติดมากกว่านี้ก็ได้ เเต่ความเเรง เเละ ปริมาณน้ำก็จะลดลง 

สำหรับบ้านเรือนทั่วไป การประมาณการด้วยวิธีนี้ มักจะได้ผลใกล้เคียงกับความเป็นจริงครับ
เเต่ถ้าเป็นสวนขนาดใหญ่ ปัจจัยเรื่อง ระยะทาง ขนาดท่อ จุดเชื่อมต่อ มีมาก ควรใช้วิธีคำนวณที่ลงรายละเอียดมากกว่านี้ครับ 

เเนะนำเพิ่มเติม ค่อยๆทำไปทีละโซนครับ ควรใช้ตัวเลขน้อยที่สุดติดตั้งไปก่อนนะครับ
ถ้าเเรงดันเป็นที่น่าพอใจ ก็สามารถเพิ่มจุด หรือ ต่อท่อเพิ่มเติมได้ อุปกรณ์พวกนี้ต่อขยาดเพิ่มเติมได้ง่ายครับ 



หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์ ช่วยตัดสินใจได้ง่ายขึ้นนะครับ
ส่วนใช้หัวพ่นเเบบไหนดี .. คุณเลือกเลยครับ ว่าชอบเเบบไหน
ต้องการรูปเเบบการให้น้ำยังไง ไปดูเเล้วเลือกเเบบที่ชอบมาคำนวณว่าคุณใช้ได้รึเปล่าอีกที
.
ทางร้านมีชุดระบบรดน้ำสำเร็จรูปขายด้วย 
เหมาะสำหรับพื้นที่ไม่ใหญ่ ใช้ปริมาณน้ำไม่เยอะ ติดกับก๊อกน้ำที่บ้านได้เลย
ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ : www.watertimerreview.com/category/10
 

ดูวิธีการประกอบ ติดตั้ง ก่อนได้ครับ ไม่ยากทำได้เอง
.

ส่วนใครยังไม่เเน่ใจ.. ลองศึกษาโจทย์ตัวอย่าง การคำนวณหาปริมาณหัวพ่นกันก่อนได้
 

ข้อมูล สำหรับคำนวณ
อัตราการไหลของน้ำ
 - ท่อ ไมโคร PE 4mm อัตราการไหลผ่าน 6 ลิตร ต่อ นาที
 - ท่อ ไมโคร PE 8mm อัตราการไหลผ่าน 12 ลิตร ต่อ นาที
 - ท่อ PE 16mm อัตราการไหลผ่าน 20 ลิตร ต่อ นาที
 - ท่อ PE 20 mm อัตราการไหลผ่าน 40 ลิตร ต่อ นาที 

โจทย์
1. ใช้น้ำประปา(1.5bar) เดินระบบด้วยท่อ PE4mm ต้องการใช้มินิสปริงค์เกอร์ อัตรากินน้ำ 40 ลิตร ต่อ ชั่วโมง จะใช้ได้กี่ตัว

2. น้ำจากถังพักน้ำ 200 ลิตร ตั้งระดับพื้นดินไม่มีปั๊มน้ำ เดินท่อด้วยท่อ PE20mm ต้องการใช้ใช้มินิสปริงค์เกอร์ อัตรากินน้ำ 100 ลิตร ต่อ ชั่วโมง จะใช้ได้กี่หัว 

3. น้ำจากปั๊มอัตโนมัติ(2bar) เดินท่อด้วย PE 20mm ต้องการใช้กับ สปริงเกอร์ อัตรากินน้ำ 700ลิตร ต่อ ชั่วโมง จะใช้ได้กี่ตัว 

(เฉลย อยู่ด้านล่างนะครับ)
.
.
.
.
.
.

.
1) ตอบ : "4.5-9ตัว" 
วิธีคิด เเรงดันน้ำประปา 1.5bar ใช้กับหัวสปริงค์เกอร์ได้ ปริมาณน้ำท่อ PE 4 mm ให้น้ำ 360ลิตร ต่อ ชั่วโมง เอาไปหารอัตราการกินน้ำของสปริงค์เกอร์ 40ลิตร เท่ากับ 9 .... เเล้วเอาไปหาร 2 เป็นการทดปัจจัยอื่นๆ = 4.5  คำตอบจึงเท่ากับ 4.5 - 9 ตัว

2) ตอบ "ใช้มินิสปริงค์เกอร์ไม่ได้ เพราะน้ำจากถึงพักตั้งอยู่ระดับพื้น ไม่มีการยกสูง เเรงดันไม่ถึง 1bar  สปริงเกอร์ทุกประเภทจำเป็นต้องมีเเรงดันช่วยในการดันน้ำ ถ้าน้ำไม่มีเเรงดัน ต้องใช้หัวน้ำหยดเเทน"  // ถ้าน้ำมีเเรงดันจะใช้ได้ 12 - 24 ตัว 

3) ตอบ "1.7 - 3.4 ตัว"
วิธีคิด ปั๊มอัตโนมัติ เเรงดัน 2 bar ใช้กับท่อ PE20mm ให้น้ำได้ 2,400ลิตรต่อชั่วโมง เอาไปหารอัตราการกินน้ำของสปริงค์เกอร์ 700ลิตร เท่ากับ 3.4 ...... เเล้วเอาไปหาร 2 เป็นการทดปัจจัยอื่นๆ = 1.7 คำตอบจึงเท่ากับ 1.7-3.4 ตัว

แนะนำ ส่วนบทความอื่นที่น่าสนใจ 

แนะนำเดินระบบรดน้ำต้นไม้ ด้วยตัวเอง (สำหรับมือใหม่) : www.watertimerreview.com/article/109

วิธีคำนวณหัวพ่นจ่ายน้ำ สำหรับบ้านเรือน : www.watertimerreview.com/article/93 

เเนะนำการเดินท่อPE สำหรับวางระบบน้ำ : www.watertimerreview.com/article/69

การเดินระบบสปริงเกอร์ Pop Up สำหรับบ้านเรือน : www.watertimerreview.com/article/92

เดินระบบหัวพ่นหมอก ลดความร้อน กรองฝุ่น ด้วยตัวเอง : www.watertimerreview.com/article/35

ระบบน้ำหยด(ท่อไมโคร PE 4มม) เหมาะพื้นที่เล็กๆ : www.watertimerreview.com/article/90

วิธีต่อพวงก๊อกน้ำ แบบไม่ต้องตัดท่อ PVC : www.watertimerreview.com/article/27

เเนะนำกรองเกษตร(กรองตะกอน) : www.watertimerreview.com/article/31

---

บทความเกี่ยวกับหัวพ่นหมอก 

แนะนำหัวพ่นหมอกแต่ละประเภท : www.watertimerreview.com/article/101

เลือกหัวพ่นหมอกสำหรับลดฝุ่น : www.watertimerreview.com/article/107

พ่นหมอกยังไงไม่ให้พื้นเปียก : www.watertimerreview.com/article/106

แนะนำการเลือกซื้อชุดปั๊มพ่นหมอก : www.watertimerreview.com/article/120